Γιατι το εντερο ;

Καθώς οι μαθητές πηγαίνουν για τις εξετάσεις,

ακόμα και οι πιο προετοιμασμένοι είναι πιθανό να βιώσουν το οικείο συναίσθημα των “πεταλούδων” στο στομάχι.
Συχνά παραβλέπουμε αυτό το δίκτυο νευρώνων που περιβάλλει τα έντερά μας που είναι τόσο εκτεταμένο που κάποιοι επιστήμονες του έδωσαν το παρατσούκλι “ο δεύτερος εγκέφαλός μας”.

Η βαθύτερη κατανόηση αυτής της μάζας νευρικού ιστού, γεμάτη με σημαντικούς νευροδιαβιβαστές, αποκαλύπτει ότι κάνει πολύ περισσότερα από την απλή χειραγώγηση της πέψης ή την περιστασιακή νευρική ταλαιπωρία.

Ο μικρός εγκέφαλος στα σπλάχνα μας, σε σχέση με τον μεγάλο στο κρανίο μας, καθορίζει εν μέρει την ψυχική μας κατάσταση και παίζει βασικούς ρόλους σε ορισμένες ασθένειες σε όλο το σώμα.

Παρόλο που η επιρροή του είναι πολύ μεγάλη, ο δεύτερος εγκέφαλος δεν είναι η έδρα οποιασδήποτε συνειδητής σκέψης ή λήψης αποφάσεων.

Τεχνικά γνωστό ως εντερικό νευρικό σύστημα, ο δεύτερος εγκέφαλος αποτελείται από έναν μεγάλο αριθμό νευρώνων που είναι ενσωματωμένοι στα τοιχώματα του μακριού σωλήνα του εντέρου ή του διατροφικού καναλιού, ο οποίος μετρά περίπου 9 μέτρα από το άκρο του οισοφάγου στον πρωκτό.

Ο δεύτερος εγκέφαλος περιέχει περίπου 100 εκατομμύρια νευρώνες, περισσότερο από τον νωτιαίο μυελό ή το περιφερικό νευρικό σύστημα.

Αυτό το πλήθος νευρώνων στο εντερικό νευρικό σύστημα μας επιτρέπει να «αισθανόμαστε» τον εσωτερικό κόσμο του εντέρου και του περιεχομένου του.

Μεγάλο μέρος αυτής της νευρικής δύναμης χρησιμοποιείτε για το άλεσμα των τροφών και της πέψης. Η διάσπαση των τροφών, η απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών και η αποβολή των αποβλήτων απαιτεί χημική επεξεργασία, μηχανική ανάμιξη και συσπάσεις ρυθμικών μυών που μετακινούν τα πάντα κάτω στο τελικό σημείο του εντέρου. Έτσι εξοπλισμένο με δικά του αντανακλαστικά και αισθήσεις, ο δεύτερος εγκέφαλος μπορεί να ελέγξει τη συμπεριφορά του εντέρου ανεξάρτητα από τον εγκέφαλο.

Αναπτύξαμε πιθανώς αυτό το περίπλοκο πλέγμα των νεύρων για να περάσουμε την πέψη και την απέκκριση στον εντερικό αυλό χωρίς να απομακρυνθούμε από το μυαλό μας μέσω του μεσάζοντος του νωτιαίου μυελού, για να μπορεί το σώμα να σκέφτεται, να αντιδρά και να λειτούργει ταυτόχρονα.

Σκεφτείτε να χρειαζόταν να δίνουμε εντολές γι’ αυτή την διαδικασία “Ο εγκέφαλος στο κεφάλι δεν χρειάζεται να ασχοληθεί με την ακατάστατη δραστηριότητα της πέψης, η οποία μεταβιβάζεται από τον εγκέφαλο στο έντερο”.

Ωστόσο, αυτή η πολυπλοκότητα του δεύτερου εγκεφάλου πιθανότατα δεν μπορεί να ερμηνευτεί μόνο μέσω αυτής της διαδικασίας.

“Το σύστημα είναι υπερβολικά πολύπλοκο για να εξελιχθεί μόνο για να διασφαλιστεί ότι τα πράγματα θα απομακρυνθούν από το παχύ έντερο”

Για παράδειγμα, οι επιστήμονες σοκαρίστηκαν όταν έμαθαν, ότι περίπου το 90 τοις εκατό των ινών στο πρωτεύον σπλαγχνικό νεύρο, μεταφέρουν πληροφορίες από το έντερο στον εγκέφαλο και όχι το αντίστροφο.

Ο δεύτερος εγκέφαλος ενημερώνει την κατάσταση του νου μας και με άλλους πιο συγκεχυμένους τρόπους. “Ένα μεγάλο μέρος των συναισθημάτων μας πιθανώς επηρεάζεται από τα νεύρα στο έντερο μας.

Πεταλούδες στο στομάχι-σηματοδότηση στο έντερο ως μέρος της φυσιολογικής απόκρισης στο στρες μας -είναι μόνο ένα παράδειγμα.

Αν και η γαστρεντερική αναταραχή (GI) μπορεί να βλάψει τις διαθέσεις, η καθημερινή συναισθηματική ευεξία μπορεί να βασίζεται σε μηνύματα από τον κάτω εγκέφαλο στον άνω εγκέφαλο. Για παράδειγμα, η ηλεκτρική διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου μπορεί να μιμείται αυτά τα σήματα.

Δεδομένων των κοινών χαρακτηριστικών των δύο εγκεφάλων, άλλες θεραπείες κατάθλιψης που στοχεύουν στο νου μπορούν να επηρεάσουν ακούσια το έντερο. Το εντερικό νευρικό σύστημα χρησιμοποιεί περισσότερους από 30 νευροδιαβιβαστές, όπως και ο εγκέφαλος, και στην πραγματικότητα το 95% της σεροτονίνης του σώματος βρίσκεται στα έντερα.

Επειδή τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που ονομάζονται εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης ,αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης, είναι ελάχιστα περίεργο το γεγονός ότι τα φάρμακα που προκαλούν χημικές αλλαγές στο μυαλό προκαλούν συχνά προβλήματα GI ως παρενέργεια.

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου – το οποίο προσβάλλει πολύ κόσμο σήμερα- προκύπτει επίσης εν μέρει από την υπερβολική σεροτονίνη στα εντόσθιά μας και θα μπορούσε ίσως να θεωρηθεί ως «ψυχική ασθένεια» του δεύτερου εγκεφάλου. Οι επιστήμονες μαθαίνουν ότι η σεροτονίνη που παράγεται από το εντερικό νευρικό σύστημα μπορεί επίσης να διαδραματίσει κάποιο ρόλο σε περισσότερες εκπληκτικές ασθένειες
“Είναι εντελώς απροσδόκητο ότι το έντερο ρυθμίζει την οστική μάζα στο βαθμό που κάποιος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτόν τον τρόπο για να θεραπεύσει την οστεοπόρωση”, λέει ο Gerard Karsenty , στη μελέτη του Τμήματος Γενετικής και Ανάπτυξης του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Κολούμπια.

Η εκροή σεροτονίνης από τον δεύτερο εγκέφαλο μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο στον αυτισμό, η αναπτυξιακή διαταραχή που παρατηρήθηκε αρχικά στην πρώιμη παιδική ηλικία. Ο Gershon έχει ανακαλύψει ότι τα ίδια γονίδια που ενέχονται στο σχηματισμό συνάψεων μεταξύ των νευρώνων στον εγκέφαλο εμπλέκονται στον σχηματισμό της συνθεσης διατροφής.

«Εάν αυτά τα γονίδια επηρεάζονται στον αυτισμό», λέει, «θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί τόσα παιδιά με αυτισμό έχουν γαστροπεπτικές κινητικές ανωμαλίες» εκτός από τα αυξημένα επίπεδα σεροτονίνης που παράγεται στο έντερο στο αίμα τους. Κάτω απ`αυτές τις συνθήκες το πεδίο της νευρογαστροεντερολογίας πιθανότατα θα προσφέρει κάποια νέα εικόνα για τη λειτουργία του δεύτερου εγκεφάλου και την επίδρασή του στο σώμα και το μυαλό.

Η έρευνα αιχμής διερευνά σήμερα τον τρόπο με τον οποίο ο δεύτερος εγκέφαλος διαμεσολαβεί στην ανοσολογική απάντηση του οργανισμού. Τουλάχιστον το 70% του ανοσοποιητικού μας συστήματος στοχεύει στο έντερο να εκδιώξει και να σκοτώσει ξένους εισβολείς.

Οι επιστημονική κοινότητα με έκπληξη εργάζεται, για το πώς τα τρισεκατομμύρια βακτήρια στο έντερο «επικοινωνούν» με τα κύτταρα του εντερικού νευρικού συστήματος .

Καταλήγοντας στο συμπέρασμα στο να σκεφτεί κανείς ότι τα επόμενα χρόνια η ψυχιατρική θα πρέπει να επεκταθεί για να θεραπεύσει τον δεύτερο εγκέφαλο εκτός από εκείνον που βρίσκεται στην κορυφή των ώμων.

Όλοι είμαστε υποχρεωμένοι λοιπόν, να δώσουμε περισσότερη προσοχή στα λεγόμενα συναισθήματα της κοιλιάς μας, στο μέλλον.